Succes in de strijd voor vakbondsvrijheid voor Peruviaanse mijnvakbonden
De rechtbank in Peru heeft het hoger beroep van mijnbedrijf Volcan/Glencore afgewezen en heeft het de multinationale mijnorganisatie Volcan verplicht om te stoppen met het belemmeren van de vrijheid van vereniging en collectieve onderhandelingen. Binnen 5 dagen vanaf 23 oktober moet het bedrijf dat de Andaychagua mijn in Peru bezit, voldoen aan de eerder opgelegde regels, die de vakbond van de Andaychagua mijn het recht geven om te onderhandelen over cao's bij de mijn.
Het was een moedig besluit van de vaste arbeiders van de Andaychagua-mijn om hun vakbond in 2021 toegankelijk te maken voor hun collega’s die zijn aangenomen op tijdelijke basis. De vakbond had een verzoek ingediend om te onderhandelen over betere werkomstandigheden voor zowel de permanente als de tijdelijke mijnwerkers .
Het mijnbouwbedrijf Volcan weigerde echter om te onderhandelen met de vakbond over hun voorstellen. In tegendeel Volcan, en moederbedrijf Glencore, werkten de vakbond op alle mogelijke manieren tegen.
Vakbondsleider Alex Tinoco is tevreden over de beslissing van de rechtbank:
“Het verbeteren van de slechte ventilatie en de ontoereikende beschermingsmiddelen is urgent, net als de andere werkomstandigheden.
De druk op de arbeiders is hoog. We werken steeds dieper en dieper in de mijn.
Maar we hopen dat Volcan door deze beslissing van de rechtbank bereid is te gaan onderhandelen over een nieuwe cao."
Eerste klacht ooit bij de EU
In de komende weken zal de Europese Unie de klacht gaan bespreken die is ingediend door CNV Internationaal en de vakbonden uit Peru en Colombia. Deze vakbonden vertegenwoordigen mijnwerkers die kolen en metaal produceren. Zij spelen een cruciale rol voor de ernergieleveranties van de Europese Unie.
Het is de eerste klacht ooit die is ingediend bij het klachtenmechanisme van de handelsakkoorden van de EU (Single Entry Point), om zo de werkomstandigheden in de mijnen zichtbaar te maken.
>> CNV Internationaal presenteert klacht in EU-parlement
Outsourcing
Peru heeft sinds 2008 een uitbestedingswet om kosten te verlagen en op deze maner de binnenlandse industrie nog competitiever te maken op internationaal niveau. Op dit moment werkt meer dan 70 procent van de mijnwerkers in de metaalsector van Peru als uitzendkracht, via outsourcing constructies. Om de paar maanden moeten zij hun contract weer vernieuwen.
Bedrijven werden daarmee alleen wettelijk verantwoordelijk om zich te houden aan arbeidsovereenkomsten voor mijnwerkers met een direct contract. Daardoor nemen mijnbedrijven bijna alleen nog uitzendkrachten aan, voor wie ze geen verantwoordelijkheid willen nemen.
Risico's voor mensenrechten
De arbeidsvoorwaarden voor de outsourced mijnwerkers zijn nog slechter dan die van de vaste arbeiders, terwijl ze hetzelfde werk doen in dezelfde gebrekkige omstandigheden (zwaar en riskant werk, diep onder de grond, in temperaturen boven de 40°, met slechte ventilatie en onvoldoende beschermingsmiddelen). De mijnwerkers werken in diensten van veertien of 21 dagen in de afgelegen hoge Andes. Voor de outsourced mijnwerkers is er niet eens een fatsoenlijke slaapplaats om te verblijven gedurende hun werkweken.
Outsourced arbeiders moeten hun contracten om de paar maanden vernieuwen bij het uitzendbureau. Deze kwetsbare en tijdelijke positie van de outsourced mijnwerkers zorgt dat het nog moeilijker is voor ze om zich te organiseren in een vakbond.
Weet Glencore wel wat er mis is?
Glencore creëert de illusie dat ze meewerken. Op de website geeft Glencore expliciet aan de t internationale arbeids- en mensenrechten te respecteren, zowel :
- UN Guiding Principles on Business and Human Rights.
- Universele verklaring van de rechten van de mens
- De fundamentele arbeidsrechten: (International Labour Organization (ILO) Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work).
- UN Global Compact
- Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) Guidelines for Multinational Enterprises
- OECD Due Diligence Guidance for Responsible Supply Chains of Minerals from Conflict-Affected and High-Risk Areas.
Ook geeft Glencore aan een protocol te hebben ontwikkeld dat de arbeidsrechten van de outsourced arbeiders garandeert.
In de praktijk blijkt echter uit onze ervaring met de mijnwerkers en hun vakbonden dat Glencore desalniettemin zijn verantwoordelijkheid ontloopt. Het bedrijf schuift de verantwoordelijkheden voor o.a. veiligheid en gezondheid op het werk, en leefbare lonen door naar de uitzendbureaus.
In januari 2022 heeft de Peruviaanse regering bevestigt dat de vakbonden mogen onderhandelen voor de mijnwerkers van Andaychagua. Volcan-Glencore blijft echter weigeren om mee te werken in dit dialoog. Rond december 2022 begon de vakbond een staking die zestig dagen zou duren, waarbij 2 mijnwerkers zijn ontslagen.
Investeerders
Grote investeerders, zoals het Nederlandse pensioenfonds ABP, hebben hun beleid aangepast, waaronder ook het mensenrechtenbeleid van Glencore valt. Op 15 oktober 2021 maakte pensioenfonds ABP bekend niet meer te investeren in Glencore.
>> ABP exits Glencore Investment over human rights concernt (IPE)
Lees meer:
Publicatiedatum 25 10 2023
Onderzoek: De vergeten risico's van de energietransitie
Vietnam: Sociale dialoog zorgt voor transparantie en respect
CNV Internationaal: ‘Een eerlijke energietransitie hoort bij industriebeleid!’