Minister Koolmees: Zet werknemersbescherming op agenda G20

“Het is van groot belang dat Minister Koolmees van Economische Zaken en Werkgelegenheid tijdens zijn bezoek aan de ministeriële G20-top over Arbeid en Werkgelegenheid in Argentinië het negen puntenplan van de internationale vakbeweging ITUC ondersteunt en op de agenda zet. Daaruit blijkt: werknemers hebben geen profijt van de productiviteitsgroei. Sterker: de ongelijkheid neemt alleen maar toe”, aldus Arend van Wijngaarden, voorzitter van CNV Internationaal.

In Argentinië is op 6 en 7 september de G20-top over arbeid en werkgelegenheid. De wereldwijde vakbeweging ITUC (waarbij ook het CNV is aangesloten) bracht deze week een rapport uit waaruit blijkt dat ongelijkheid zich op een historisch hoogtepunt bevindt en stijgt, zonder teken dat dit in de toekomst zal afnemen. De lonen van werknemers stagneren, terwijl productiviteit en winst stijgen. Wereldwijde economische groei bereikt niet de zakken van de werkende mensen. Volgens de internationale vakbeweging zijn het bijna uitsluitend de aandeelhouders van de grote beursgenoteerde internationale ondernemingen die profiteren van de toegenomen welvaart.

Het huidige economische model heeft bijgedragen aan lonen die systematisch achterblijven bij de productiviteitsgroei - een model dat werknemers geen eerlijk aandeel in de vruchten van de economische vooruitgang biedt.

Bergafwaarts met werknemersrechten

95 Procent van de werknemers in de toeleverantieketens werkt in laagbetaald, onzeker en vaak onveilig werk. Zeventig procent van de wereldbevolking heeft geen of onvoldoende sociale bescherming, terwijl ten minste 21 triljoen US-dollar is weggestopt in belastingparadijzen. Uit de trendgegevens voor vijf jaar van de ITUC Global Rights Index blijkt dat het met collectieve onderhandelingen en de rechten van werknemers tussen 2014 en 2018 alleen maar bergafwaarts gaat. Het aantal landen wereldwijd waar geen vakbondsvrijheid meer is, is met 15 procent toegenomen (naar 92 landen); schendingen van collectieve onderhandelingen zijn toegenomen met 32 procent (vindt plaats in 115 landen); schending van het recht om te staken is toegenomen met 41 procent (123 landen).

“Het verhogen van de lonen, het versterken van de sociale bescherming, het verbeteren van collectieve onderhandelingen en het verminderen van ongelijkheid kan de werkloosheid opheffen, de informele economie verkleinen, de totale vraag naar producten en diensten vergroten en daardoor de algehele economische groei bevorderen", zei Sharan Burrow, secretaris-generaal van de wereldwijde vakvereniging ITUC.

Negen punten plan

Vakbonden roepen de arbeidsministers van de G20 op zich in te zetten voor een negenpuntenplan, dat verder gaat dan eerdere verplichtingen:

1. Zorg er voor dat minimumlonen gebaseerd zijn op en worden aangepast aan de kosten van levensonderhoud;
2. Bevorder de vrijheid van vereniging en collectieve onderhandelingen, met name over lonen;
3. Versterk en investeer in universele stelsels van sociale bescherming;
4. Zuiver wereldwijde toeleveringsketens van onzekere contracten, informele arbeid, slavernij en kinderarbeid en zorg ervoor dat bedrijven de verantwoordelijkheid op zich nemen voor hun verplichtingen jegens werknemers, onder meer door tijdens hun activiteiten mensenrechten onderzoek te verrichten.
5. Draag bij aan de verwezenlijking van de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs door het bevorderen en uitvoeren van strategieën voor een rechtvaardige overgang naar een koolstofarme economie;
6. Bereid werkenden voor op een ‘eerlijke overgang’ naar een digitale toekomst van werk;
7. Bevorder gelijkheid van mannen en vrouwen en neem daarvoor maatregelen die discriminatie op de arbeidsmarkt bestrijden; investeer op grote schaal in de zorgeconomie, creëer nieuwe banen en leidt mensen daarvoor op, haal miljoenen mensen uit de informele economie; pak wereldwijd (seksueel) geweld op de werkplek aan;
8. Ontwikkel actief arbeidsmarktbeleid om de ongelooflijk hoge jeugdwerkloosheid te bestrijden onder meer door investeringen in formele opleiding;
9. Hef belemmeringen op voor de sociale integratie van vluchtelingen en migranten.

Werknemersrechten geen onderdeel van concurrentie

De G20 mogen de afspraken die zij eerder hebben gemaakt over leefbaar loon, gelijke beloning, werknemersrechten in mondiale toeleveringsketens, gelijke deelname van vrouwen en mannen aan werkgelegenheid en gelijke lonen, jeugdinclusie, gezondheid en veiligheid op het werk en ontwikkeling van vaardigheden niet uit het oog verliezen, zegt Van Wijngaarden. Van Wijngaarden: “De G20-ministers van Arbeid hebben in de afgelopen jaren verklaard dat schending van rechten van werknemers geen deel kan uitmaken van de concurrentie. Ik ga er van uit dat onze minister zich daar hard voor maakt.”

Walk Free Slavery Index

De nieuwste bevindingen uit de Walk Free Slavery Index van 2018 maken duidelijk dat de G20-landen jaarlijks meer dan $ 354 miljard dollar 'risicovolle' producten importeren, geproduceerd in landen waar mensen worden onderworpen aan dwangarbeid. Volgens deze index moeten twaalf van de G20-landen nog formeel wetten of beleid uitvaardigen om te voorkomen dat bedrijven goederen kopen die door dwangarbeiders zijn gemaakt. Alleen Australië, Brazilië, China, Frankrijk, Duitsland, Italië, het VK en de VS hebben maatregelen geïntroduceerd of ondernemen stappen om wetten in te voeren die de moderne slavernij aanpakken.

De G20 is een groep van 19 landen en de Europese Unie die gezamenlijk zo’n 90 procent van het wereldwijde bruto nationaal product vertegenwoordigen, zo’n 80 procent van de wereldhandel in handen hebben en tweederde van de wereldbevolking vertegenwoordigen.