Pleidooi voor aanscherping Wet oneerlijke handelspraktijken

De Wet oneerlijke handelspraktijken biedt een kans om eerlijke en rechtvaardige voedselketens te stimuleren. Hoewel het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) voornemens is om de positie van de boer in de keten te versterken, worden met de voorgestelde conceptwet kansen onbenut gelaten. Dit terwijl de Europese richtlijn, die de basis vormt voor dit wetsvoorstel, expliciet ruimte biedt om uitgebreide maatregelen in te voeren in nationale wetgeving. CNV Internationaal pleit met SOMO en Oxfam-Novib om, net als andere lidstaten, deze kans wel te grijpen. 

Volgens de drie organisaties moeten de volgende punten meegenomen worden in het wetsvoorstel:

1. Voer een algemeen verbod op oneerlijke handelspraktijken in of breid de huidige lijst van oneerlijke handelspraktijken verder uit

Een limitatieve lijst heeft het gevaar dat de wet achter de commerciële praktijk aanloopt. Een algemeen verbod geldt al sinds 2009 in het Verenigd Koninkrijk. Als de overheid hier niet mee akkoord gaat, zou op zijn minst een bepaling opgenomen moeten worden over het betalen van een prijs die een leefbaar loon voor werknemers mogelijk maakt. Het is duidelijk dat verkoop onder productieprijs een groot probleem vormt in toeleveringsketens omdat dit voor neerwaartse druk op prijzen verder in de keten leidt. Dit verzwakt de positie van boeren en arbeiders in de keten en houdt uitbetaling van een leefbaar loon of -inkomen tegen. In landen als Frankrijk, Italië en Spanje geldt al langer een verbod op verkoop onder productieprijs. Bovendien is de richtlijn voor zowel Italië als Spanje aanleiding om de wetgeving aan te scherpen. 

2. Neem bepalingen op die zorgen voor een goede toegang tot het klachtenmechanisme voor niet-EU-leveranciers 

Onderdeel van de Wet oneerlijke handelspraktijken is een klachtensysteem voor leveranciers. Leveranciers die zich buiten de EU bevinden zijn extra kwetsbaar voor oneerlijke handelspraktijken. Zij hebben minder toegang tot informatie en juridische ondersteuning. Zorg ervoor dat internationale leveranciers voldoende op de hoogte zijn en toegang hebben tot het klachtensysteem. Werk hierbij samen met lokale vakbonden en maatschappelijke organisaties.

3. Maak de binnengekomen klachten over oneerlijke handelspraktijken publiekelijk beschikbaar 

Om de problemen binnen handelsketens aan te pakken en onafhankelijke controle te vergroten, is transparantie van belang. Informatie over de aard, herkomst, aantallen en afhandeling van klachten moet publiekelijk beschikbaar zijn. Het is nadrukkelijk niet wenselijk dat details over kwetsbare leveranciers prijs worden gegeven die boeren en werknemers ervan zouden kunnen weerhouden om hun klacht in te dienen, maar vooral om een vorm van monitoring en controle door belanghebbenden zoals maatschappelijke organisaties mogelijk te maken.

CNV Internationaal heeft, samen met SOMO en Oxfam-Novib,  bovenstaande punten gedeeld met Kamerleden en gevraagd om het wetsvoorstel te agenderen voor een debat. CNV Internationaal hoopt dat bovenstaande belangrijke thema’s beter verankerd worden in de wet zodat arbeidersrechten wereldwijd beter beschermd worden in internationale handelsketens.