Schoonmakers stap vooruit

De arbeidsrechten van huishoudelijk werkers, die zijn sinds afgelopen 16 juni vastgelegd in een verdrag dat is opgesteld door vertegenwoordigers van landen uit de hele wereld. Een mooie stap vooruit voor schoonmakers en  huishoudelijk werkers. In de meeste landen zijn er nu nauwelijks wettelijke regels voor mensen die schoonmaak- en huishoudelijk werk doen. Als ze niet bij een bedrijf in dienst zijn, geldt de arbeidswetgeving helemaal niet voor hen.

Terwijl zij juist een extra kwetsbare groep vormen, al die vrouwen en kinderen die overal in de wereld huishoudelijk werk doen. Vaak zijn het ook migranten, verhuisd van het platteland naar de stad. Hun werktijden zijn lang. Hun loon is laag. En vaak is er niets vastgelegd in een contract. Hun werkgever heeft een uitzonderlijke machtspositie, om dat het werk meest onzichtbaar binnenshuis plaatsvindt. En omdat huishoudelijk werk vrijwel nooit erkend wordt als normaal werk, kunnen deze vrouwen geen beroep doen op de nationale arbeidswetgeving.

Polderen op wereldschaal

Daarom proberen vakbondsleiders al jaren op wereldniveau te komen tot regelgeving. In 2009 kwamen schoonmakers en huishoudelijk werkers eindelijk op de agenda van de jaarlijkse International Labour Conference van de VN organisatie voor arbeid.  Polderen op wereldschaal, dat is eigenlijk wat daar elk jaar in juni gebeurt in Geneve . Vertegenwoordigers van regeringen, werknemers en werkgevers uit de hele wereld ontmoeten elkaar dan op de International Labour Conference Werkgevers en veel regeringen beperken de regelgeving liefst zoveel mogelijk tot de vrijblijvende 'aanbeveling' (recommandation'). Maar de vakbonden gaan voor een stevige en meer bindende 'convention' (conventie). Ook de CNV vertegenwoordigers hebben zich daar in Geneve afgelopen jaren steeds voor ingezet, samen met partnerorganisaties uit onder andere Indonesie, Colombia en Guinee.

Wat staat er in de conventie?

In feite bevat de conventie allerlei basisafspraken waardoor er een arbeidsovereenkomst voor huishoudelijk werkers ontstaat, zoals:

• recht op minimale arbeidsomstandigheden
• vrijheid van organisatie
• recht op een minimumloon
• beperking van betalingen in natura,
• recht op jaarlijkse vakantie.

Verder worden in de conventie ook nog regels afgesproken rond wachttijden op het werk, waarbij huishoudelijk werkers niet werken maar wel beschikbaar moeten zijn. De conventie bepaalt ook dat de nationale arbeidsinspecties aangepast moeten worden zodat er controles kunnen komen op de arbeidsomstandigheden van huishoudelijk werkers, ook als dat werk gebeurt in privéwoningen.

Stemverklaring Nederland

Dit verdrag voor 'domestic workers' is op deze conferentie dus aangenomen. Maar dan zijn we er nog niet. Want vervolgens is het aan de landen om deze conventie te ratificeren en toe te passen in de eigen wetgeving. Ook Nederland heeft voorgestemd, net als 83% van de landen. Echter, staatssecretaris De Krom gaf in een stemverklaring aan dat hij de conventie niet wil ratificeren voor Nederland.

Sharan Burrow, leider van wereldvakbondskoepel ITUC roept daarom regeringsleiders in Geneve op zo snel mogelijk werk van te maken van aanpassing van de arbeidswetgeving. De ITUC heeft daar een ITUC Action Guide on Domestic Workers voor opgesteld. En aan vakbondsorganisaties de taak om tijdens dit hele proces op te blijven komen voor de belangen van de huishoudelijk werkers. Een flinke dosis uithoudings- en doorzettingsvermogen is vereist. Maar het feit dat het verdrag voor huishoudelijk werkers er nu is, dat is een mijlpaal zijn voor huishoudelijk werkers wereldwijd.

Hulplijn

CNV Internationaal steunt partnerorganisaties die werknemers in de huishouding helpen, bijvoorbeeld in Sri Lanka, waar de vakbond een telefonische hulplijn heeft waar deze vrouwen en meisjes terecht kunnen met hulpvragen.

Enkele jaren geleden onderzocht CNV Internationaal de omstandigheden van huishoudelijk werkers in diverse landen. Dit onderzoek geeft een goed beeld van de problematiek:

• 'Domestic Work - Decent Work (Nederlands PDF)
  
  

Samenvattingen van dit onderzoek zijn ook in vertaling te downloaden:

• Domestic Work Decent Work, protecting labour rights of domestic workers (resumed version English)
• Travail domestique, travail decent? Proteger les droits de travail des employes domestiques (PDF resume en francais)
• Trabajo Domestico Trabajo Decente Protegiendo los derechos de los trabajadores domesticos (PDF resumen en Espanol)

Meer: Interview Rabiatou Diallo, lid van de Raad van Beheer van de ILO