Nieuw verdrag moet mensenrechten in de keten veiligstellen

“Een enorme stap vooruit voor werknemers wereldwijd”, is de reactie van Sharan Burrow van de internationale vakbondsorganisatie ITUC op het internationale verdrag over mensenrechten in de toeleveringsketens van bedrijven waarover deze week in Genève verder wordt onderhandeld. Landen uit de hele wereld komen bij elkaar in de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties om verder te onderhandelen over de inhoud van dit verdrag.

Bestaande internationale richtlijnen die mensenrechten in de toeleveringsketens van bedrijven veilig willen stellen, zoals de OESO-richtlijnen en de Verenigde Naties, VN (Ruggie) Principes, zijn niet verplicht. De overheid is via internationale wetgeving verplicht is om werknemers te beschermen.

In praktijk gebeurt dit helaas vaak niet. Internationale handel in lage lonen landen en markten levert werk en winst op. Maar de manier waarop dit gebeurt is vaak niet fatsoenlijk. Er is tot nu toe simpelweg geen mogelijkheid om bedrijven voor de rechter te brengen als ze hun personeel, ook in ontwikkelingslanden, helemaal aan het begin van hun productieketen, slecht behandelen.

Toegang tot compensatie voor werknemers

Het VN verdrag moet het mogelijk gaan maken dat werknemers die slecht en onrechtvaardig zijn behandeld hun beklag kunnen doen bij een rechter. Zij krijgen toegang tot effectieve compensatie zoals dat heet. Dat betekent dat zij hun recht kunnen halen inclusief –financiële- compensatie.

Dit verdrag zal er dus voor moeten gaan zorgen dat bedrijven niet meer weg kunnen komen met enkel toezeggingen. Bedrijven moeten daadwerkelijk leveren omdat zij daartoe door de rechter verplicht worden. Kortom, multinationale en andere ondernemingen zullen mensenrechten moeten respecteren.

Multinationals komen onder toezicht van de rechtsstaat

Sharan Burrow vindt het van groot belang voor werknemers wereldwijd dat dit verdrag er komt: “Een bindend VN Verdrag is een enorme stap vooruit. Multinationale ondernemingen komen zo onder toezicht van de rechtsstaat, waar ze nu vaak nog buiten het bereik van de rechtsstaat kunnen blijven.

Processen in maatschappelijk verantwoord ondernemen zijn gebaseerd op vrijwilligheid en hebben helaas tot nu toe weinig tot niets betekend voor werknemers onder in de keten, in ontwikkelingslanden, die te maken hebben met uitbuiting en misbruik.

Daarom roept de ITUC alle partijen die betrokken zijn in het onderhandelingsproces van dit verdrag op om zich in te zetten voor een krachtige tekst die ook daadwerkelijk recht zal doen aan diegenen die nog steeds worden uitgebuit."

Alles staat of valt met de tekst en het nalevingsmechanisme

Ook Mariëtte van Huijstee, werkzaam bij de Nederlandse onderzoeksorganisatie SOMO waar CNV Internationaal regelmatig mee samenwerkt, volgt de ontwikkelingen in Genève op de voet: “Het is altijd moeilijk, zo niet onmogelijk, geweest voor lokale gemeenschappen en werknemers in de toeleveringsketen van multinationals om op basis van internationale richtlijnen door de rechter in het gelijk te worden gesteld, laat staan om voor gebrek aan fatsoenlijk werk te worden gecompenseerd.”

“Alles staat en valt met de tekst van het verdrag: hoe scherp wordt alles geformuleerd. Daarnaast is er natuurlijk de steun van de staten nodig en dus politieke wil. Ook cruciaal is een goed werkend mechanisme dat de naleving afdwingt.”

CNV Internationaal kijkt gespannen uit naar de voortgang deze week!

Mocht je het debat ook op de voet willen volgen, klik dan op onderstaande link:

De Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (United Nations Human Rights Council, UNHRC) is in 2006 opgericht als speciaal orgaan van de Verenigde Naties (VN) dat zich richt op de naleving van de verdragen voor de mensenrechten. Alle landen zullen door UNHRC beoordeeld worden, te beginnen met de landen die zitting hebben in deze raad.