Jullie vertrouwenspersonen zijn geweldig

‘De diensten die jullie hebben voor leden, hoe jullie vakbondswerk organiseren, daar kunnen wij veel van leren’, aldus Magdalena Marmol (42) van de CATS uit El Salvador. ‘Het werk dat CNV vertrouwenspersonen (bij WAO en WIA keuringen, red.) doen. De manier waarop jullie rechtshulp organiseren. Dat soort dienstverlening zouden wij ook aan onze leden willen bieden.’ Eind november volgde een tiental vakbondsleiders uit die landen een intensief train-de-trainers programma bij het CNV. Onderdeel daarvan was een uitwisseling met CNV medewerkers uit diverse CNV onderdelen. ‘Ik had graag nog verder willen praten met jullie vertrouwenspersonen om te horen hoe zij hun werk doen. Het was ook heel interessant om op de werkvloer bij CNV Info te kijken.
 
Niet kopiëren, wel leren
‘Wat CNV Vakmensen doet met marketing richting potentiële leden, dat is een voorbeeld voor ons, vindt Magdalena. We moeten veel meer laten zien wat we voor werkenden kunnen betekenen. We communiceren nu bijna alleen met onze leden. Klakkeloos kopiëren van Nederland naar Latijns-Amerika werkt niet. ‘Maar we kunnen zeker van elkaar leren. Elke organisatie heeft nu bijvoorbeeld een eigen manier om leden en contributies te registreren. Dat kan veel beter. Niet alle organisaties registreren bijvoorbeeld leeftijden.’
 
In El Salvador woedde tot 1992 een burgeroorlog. Nog steeds is de samenleving doordrenkt van geweld en corruptie. In die moeilijke omstandigheden probeert de jonge vakbondsorganisatie CATS het leven van werkenden te verbeteren. Door op een constructieve manier in overleg te treden met de overheid timmert de CATS aan de weg.
 
Met succes, want afgelopen jaar gaf de nieuwe president opdracht een Sociaal Economische Raad op te richten, zodat er ook op landelijk niveau betere afspraken voor werkenden gemaakt kunnen worden. De kersverse SER kwam afgelopen september een kijkje nemen in Nederland om te leren hoe het overleg tussen werkgevers, werknemers en overheid hier functioneert.
 
Nog een succes is dat gemeente-ambtenaren eindelijk ook vakbondslid mogen worden. ‘Wel moet er nog een overlegcultuur groeien. Enerzijds willen gemeentebesturen geen ‘dialogo’. Anderzijds moeten onze leden nog leren wat hun rechten zijn en hoe ze het aanpakken om verbeteringen te realiseren. Zogeheten ‘promotores sociales’ moeten hen dat leren. Maar je moet wel durven als vakbondslid in El Salvador. Als je je nek uitsteekt is het risico groot dat promoties aan jou voorbijgaan of je er zelfs op achteruit gaat. Ben je gemeente-ambtenaar ...wordt je zomaar gedegradeerd naar de vuilnisophaaldienst. In dat soort situaties moet er snel rechtshulp gegeven kunnen worden, benadrukt Magdalena. ‘Nu doen we daarvoor nog een beroep op juristen van een mensenrechtenorganisatie, maar het zou beter zijn als we eigen juristen konden inschakelen die beter op de hoogte zijn van arbeidsrecht.’
 
Wat zijn de problemen van werkenden in El Salvador?
In bedrijven is het nog steeds heel moeilijk om een vakbond op te richten hoewel dat officieel wel mag. ‘Er circuleren er nog steeds ‘listas negras’, zwarte lijsten van vakbondsleden. Als je daar op staat kom je nergens meer aan de slag
 
Maar het grootste probleem is dat steeds minder werkenden een vaste baan hebben. Velen proberen als verkoper op de markt in een inkomen te voorzien. Ook die Salvadoraanse ‘ZZP-ers’ organiseert de CATS. Dat is hard nodig. Want gemeentes zien straatverkopers als ongewenst en verdrijven hen met geweld. Als marktverkoper alleen bereik je niets in zo’n situatie. Als CATS lukt het via overleg soms wel om redelijke afspraken te maken.