Brief uit Nepal 1 - A chance in a lifetime voor vakbonden

Op het ticket staat echt KTM, maar ik voel me nog amper in Kathmandu. De hoofdstad van Nepal is wel tien keer groter dan toen ik hier de vorige keer uit het vliegtuig stapte. Dat was 24 jaar, een generatie, geleden, mailt Jan Ridder, programmamedewerker voor CNV Internationaal vanuit Nepal. Het inwonertal is intussen bijna verdubbeld, tot nu 26 miljoen. De spits duurt hier eigenlijk de hele dag. Bekende plekken heb ik nog niet teruggezien. En dat komt maar deels door mijn orienteringsvermogen, notoir vanwege de uitdagingen die het mij altijd biedt. Tot nu toe rijd ik vooral rond tussen de 'darkrooms' van de vakbondskantoren hier. Waar de gesprekken, mensen en meningen overigens vol kleur en politiek zijn. 
 
Nepal is ook politiek niet meer wat het was een kwart eeuw geleden. Toen: het enige hindoe-koninkrijk, wat ingeslapen, met een schrijnend rijke aristocratie, die bovendien de handel domineerde, heel veel ontwikkelingssamenwerking, en twee studenten die in korte broek een irrigatieproject doorlichtten.

Velddag in het paradijs
Echte hippies hadden er een 'field day'. Ik sprak er één die dacht dat hij in het paradijs was. De 'weed' groeide er als onkruid langs de bergpaden richting de ook al mystiek hoge en imponerende toppen, hoger dan waar ook.
 
Nu is Nepal een land in ontreddering na een halve burgeroorlog met 30.000 doden en maoistische guerilla's. De maoisten zaten kort in de regering, maar zijn er inmiddels al weer uit en vormen de grootste oppositie partij. Dat brengt het land dus in deadlock. 24 regeringspartijen
Want de rest van de partijen (24) fungeert samen amper in een regering met 34 ministers, eigenlijk weer de oude garde. Door alle moeilijkheden en gepoogde oplossingen, zijn ze nu aan hun vierde, grondwet toe in drie jaar als ik goed tel.
 
Ook uniek in de wereld, denk ik, en dan positief: Waar eerder kon een staat van de grond af worden opgebouwd, de keuze van de inrichting van het staatsstelsel, wat voor president, een of twee kamers? Bhramaan uit de Far West
Nepal probeert gelijk allerlei belangengroepen ook meer invloed te geven. Het resultaat is dat vrouwen nu al een derde van het parlement innemen. Ook regio's, etnische groepen, kasten, en onaanraakbaren zijn vertegenwoordigd. Die proportionaliteit is tegelijk een enorme valkuil. Want de categoriën sluiten elkaar niet uit: Iemand kan Chhetri zijn in Katmandu maar ook in het Oosten, Brahmaan of Onaanraakbare in de heuvels maar ook in de Far West (noemen ze echt zo).

A chance in a lifetime voor vakbonden
Als dat allemaal lukt, verbetert de representatie in één keer aanzienlijk. Dat biedt ook de vakbonden unieke kansen. Het zou geweldig zijn als zij nu hun verschillen opzij zetten (ook met de maoisten) en gezamenlijk werken aan een goed voorstel voor arbeidswetgeving, sociale zekerheid (waar eerder gehoord...). Dan kan al dat moois meteen in de grondwet van mei 2010 worden opgenomen. Of met één keer uitstel: zes maanden later. "A chance in a lifetime" zei een vakbondsvoorzitter, 'als we die missen, dan maak ik die verbeteringen niet meer mee'.
 
Ontreddering en elan
Ontreddering dus, maar ook elan: iedereen wil het proberen, maar met zoveel tegenstrijdige belangen is het spannend of dat gaat lukken. De mensen zijn hier in Nepal nog even aardig, dat wel. Af-en-toe vang ik een woord op dat ik begrijp vanuit een diep plekje in mijn geheugen, een erg roestig laatje. De dhal-bhaat smaakt toch wel wat anders. Dit staple food: rijst met linzen eten de Nepalezen met  als groente een rauwe ui, soms wat spinazie-achtig onkruid, en voor gewone mensen eens in de week/maand/jaar vlees. Maar de linzen zorgen wel voor genoeg eiwitten.

Ondanks alle verandering in Nepal dus toch herkenning. Komende dagen vast steeds meer. En buitengewoon boeiende ontwikkelingen in de politiek en daarmee mogelijkheden voor de vakbonden.
 
Kathmandu, (toch echt), 5,6 oktober,
Jan Ridder, Programmamedewerker Azie bij CNV Internationaal

Wordt vervolgd.