Blog Bolivia - Marionne Lips

De suiker is zoet maar ons leven is bitter

Blog Marionne Lips - werk in uitvoering Bolivia

“Het verschil had niet groter kunnen zijn. De ene dag op een glossy forum in aanwezigheid van de pers met veel high level sprekers en gasten en goed eten; de andere dag een bezoek aan de suikerrietkappers in Montero. Twee werelden die zo tekenend zijn voor een gepolariseerde samenleving vol met overblijfselen uit de feodale tijd.” schrijft Marionne Lips vanuit Bolivia waar CNV Internationaal samen met lokale vakbonden werkt aan verbetering van de situatie van suikerrietkappers.

“De suikerrietkappers die ik ontmoet hebben net pauze en zitten met een man of 6 uit te rusten op de overblijfselen van wat ooit een huisje was. Geen schaduw en die ene fles water die ze voor de hele dag hebben, is al op. Zichtbaar vermoeid kauwen de mannen hun cocabladeren. Ze hebben nog uren te gaan immers. Eén voor één komen ze weer overeind. Enorme trucks voor het vervoer van de suikerrietstengels denderen voorbij en laten iedereen achter in een enorme zandwolk.

De mannen gaan weer aan de slag. Zonder bescherming en alleen met hun machete.

Ze kappen de metershoge rietstengels met de hand en dragen die naar een centrale plek waar ze machinaal worden opgepikt. Op sommige plekken is de hele oogst machinaal. Maar bij kleinere onafhankelijke bedrijven is dit vaak niet het geval. Zij hebben geen middelen voor deze enorme investeringen of het terrein is niet vlak genoeg is voor de machines. In de oogstmaanden maken ze vaak dagen van 14 uur, dat alles voor een maandloon van 1600 Bolivianos, zo’n 225 Euro.

De mannen hebben hun gezin achtergelaten. De plantages zijn afgelegen. Tijdens de oogst wonen ze zo’n dikke 4 maanden in kampementen waar de omstandigheden slecht zijn. Soms zijn ze aangesloten bij de sociale zekerheid en hebben toegang tot medische zorg. Sommige fabrieken verplichten dit voor hun arbeiders, zoals Guabirá. De suikerrietkappers missen hun familie. Prostitutie - met alle negatieve gevolgen - floreert in deze contreien.

Gelukkig is er een organisatie die opkomt voor de rechten van deze werkenden

De Federatie van Suikerrietkappers, heeft een zeer bescheiden kantoortje in het centrum van Montero en onderhandelt jaarlijkse cao’s met de ondernemers in suikerriet en de overheid. Internet is er niet, dat is niet te betalen voor deze vakbond. Op de muren van de vergaderruimte hangen posters, met de tekst “de suiker is zoet maar ons leven is bitter”.

Bolivia - de suikerrietplantages zijn vaak afgelegen

Het contrast met het glossy forum kan bijna niet groter

Toch is er hier een link: Daar zijn afspraken gemaakt en documenten getekend voor een tripartiete samenwerking tussen vakbonden, bedrijven en overheid, op het thema Gezondheid en Veiligheid op het werk. De invulling moet nog uitgewerkt worden, maar de bereidheid is er. Hoe mooi zou het zijn als de suikerrietkappers hiervan kunnen profiteren? Een toepassing van de mooie afspraken op hoog niveau, op de precaire arbeidsomstandigheden van deze arbeiders?

Zo doet CNV Internationaal haar uiterste best om met vakbonden, werkgevers, overheid en andere stakeholders de sociale dialoog daadwerkelijk toe te passen, en de arbeidsomstandigheden in de suikerrietsector te verbeteren. Want zeg nou zelf; smaakt een colaatje niet veel beter als de suiker daarin op eerlijke wijze geproduceerd is? “

Marionne Lips, Bolivia, juni 2018

Meer weten over de werkomstandigheden van suikerrietkappers en de inzet van CNV Internationaal in Midden Amerika:

Dossier | Leefbaar loon voor suikerriet kappers